Kaymakamların görev ve yetkilerine bakmadan önce kazaların özelliklerine bakmak gerekirse kazalar, Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk senelerinde hali hazırda Kaza’lar olarak da bilinen ve şehirleri oluşturan yerleşim yerleridir. Her bir şehiri oluşturan ansızın fazla kaza mevcuttur ve her şehrin sahip olduğu bir de merkez ilçesi vardır. Büyükşehir Belediye’lerine sahip olan şehirlerin birden fazla merkez ilçesi vardır. İlçelerde valilerin yerine getirdikleri denetleme ve yönetme görevlerini merkez ilçelerde şehrin valisi yerine getirmektedir. İlçelerin kurulması, kaldırılması ve yönetilmesi de şehirler gibi yasa ve tüzüklerle gerçekleştirilmektedir.
Türkiye hudutları içerisinde 2013 yılı itibarı ile 957 ilçenin bulunduğu bilinmektedir. Ülkemizde en çok ilçeye sahip olan Şehir 39 ilçesi ile İstanbul ve en az ilçeye sahip olan şehir ise 3 ilçesi ile Bayburt olarak kayıtlara geçmiştir. Nüfus itibariyle en küçük ilçenin Kırklareli şehrine bağlı Kofçaz ilçesi olduğu bilinirken, nüfus olarak en büyük ilçe de Ankara şehiri hudutlarında bulunan Çankaya ilçesidir. Yüzölçümü bakımından sıralandığında Türkiye hudutları içerisindeki en büyük ilçe ise Şanlıurfa şehrinin Siverek ilçesidir.
Coğrafi konum bakımından en doğu, en batı, en kuzey ve en güneyde bulunan kazalarımız şu şekilde belirlenmiştir:
- Türkiye’nin en kuzeyinde bulunan kaza; Kofçaz, Kırklareli
- Türkiye’nin en güneyinde bulunan kaza; Yayladağı, Hatay
- Türkiye’nin en batısında bulunan kaza; Gökçeada, Çanakkale
- Türkiye’nin en doğusunda bulunan kaza; Aralık, Iğdır
Kaymakamların Atanması
Kaymakamların görevlerine getirilmesi ve tayini işlemi İçişleri Bakanlığı Müdürler Encümeninin intihabı ve bakanın tasvibi üzerine ortak karar neticesi ile Reisicumhurun tasdiki ile net olarak gerçekleşir. Bir kişinin kaymakamlığa vekalet edebilmesi için mülki idare amirliği hizmetleri sınıfından olması koşulu aranır.
Kaymakamların Yasalar ile Belirlenmiş Görev ve Yetkileri
Kaymakamın görev ve yetkileri Şehir İdaresi Yasayı’nun 5442 sayılı ve 27 - 40. maddeleri ile izah etmektedir. Bu maddelere göre kaymakam kaza genel idaresinin başı ve merciidir. Başı olduğu kazada hükümeti temsil eder ve bu görevine bağlı olarak kazanın genel idaresinden sorumludur. Bakanlıkların kuruluş yasalarına göre kazada ihtiyaç duyulan gördüğü kadar örgüt kurabilir ve bu teşkilatların her biri kaymakamın buyruğu altında hizmet verir.
İlçedeki genel idare teşkilatının başında bulunanlar ilçe idare şube başkanlarıdır ve başkanların altında da ilçenin ikinci dereceden memurları görevlerini sürdürürler.
Kaymakam, kanun, tüzük yönetmelik ve Hükümet kararlarının neşir ve duyurununu, uygulanmasını yerine getirir. Kaymakamlar bu arada valilerin direktif verdikleri buyruk ve yetkileri de yerine getirmek ile yükümlüdürler. İlçeye ait yapılması şart olan bütün görev ve yetkileri valiler direk olarak kaymakamlara yazarlar. Kaymakamlar ise bağlı bulundukları şehrin valileri ile muhaberede bulunma hakkına sahiptirler. Fevkalade vaziyetlerde kaymakamların direk İçişleri Bakanlığı veyahut Bakanlıklarla muhabere etme hakları vardır. Ancak bu muhabereleri bağlı bulundukları valiliklere bildirme zorunlukları vardır.
Kaymakamlıklar daire ve kurumlar dışında kalan bütün diğer Devlet daire ve kurumlarını, işletmelerini, özel iş yerlerini, özel idare, belediye ve köy idareleriyle bunlara bağlı tekmil müessesleri denetleme ve teftiş etme görevine sahiptirler. Kaymakamlar bu denetleme ve teftişleri bizzat yapabilecekleri gibi idare şube başkanları ya da validen isteyecekleri Bakanlık ya da tüzel kişiliği bulunan genel müdürlük müfettişleri aracılığı ile yapabilirler.
Ortaokul ya da bu derecedeki eğitim yerlerinin denetlenmesi de kaymakam tarafından bizzat ya da yukarıda izah ettiği şekilde yapılmaktadır.
“Bir ilçenin genel idare ve vaziyetini tertip etmek ve denetlemek kaymakamların görevleridir.”
Bir ilçede çalışan memurların çalışmalarının denetlenmesi ve himaye altında bulundurulması kaymakam tarafından yapılmaktadır. Bu denetlemeler esnasında ikinci derecedeki memurlar ve genel ve özel kolluk amir ve memurları kaymakam tarafından Memurin Yasanındaki usule göre savunması alındıktan sonra uyarma veyahut kınama cezalarına tabi tutulabilirlerse bu cezalar tebliğ tarihi itibarı ile isimi geçen memurun siciline işlenmektedir. Kaymakamların daha ağır cezalar için ise yalnızca öneri ve talepte bulunma hakları vardır. Aynı şeklide kaymakamların ilçe memurlarına takdirname vermesi de olasıdır.
Halkın askerlik muameleleri için yaptıkları başvuru ve yakıntılarının kabulü kaymakamlarca yapılır. Bu müracaatlar askerlik şubelerine ya da dairelerine yapılır. Yapılan müracaat neticesi kaymakamdan alınan cevap yeterli olmadığı hallerde bu vaziyetin valiye bildirilmesi de olasıdır.
İlçe hudutları içerisinde bulunan genel ve özel kolluk kuvvetlerinin amiri olan kaymakam bu görevinde suç işlenmesinin önüne geçmek, kamu düzen ve güvenini sağlamak ve bunları sağlayabilmek için ihtiyaç duyulan önlemleri almak ile yükümlüdür. Bu görev çerçevesinde valinin tasvibi ile kaza genel ve özel kolluk kuvvetlerinin yerlerini geçici veyahut daimi olarak değiştirebilir.
Kaymakam, ülkenin hudut ve kıyı güvenliğini alakalı kararlara göre sağlamakla yükümlüdür. Kazanın vaziyetlerini sunulması ve ile ilgili görüşünün alınması için Kaymakamlar senede en az bir sefer valiler ile toplantıya girerler.
Vali ve kaymakam arasındaki aitin izah ettiği Şehir İdaresi Yasanın 5. 18. ve 22. Maddeleri şu şekildedir:
Madde 5 – Şehirlerde, valilerin tayin ve belirlediği işlerde yardımcılığını ve valinin bulunmadığı vakitlerde vekilliğini yapmak üzere vali muavinleri bulunur. Valiliğin yazı işlerinin tertip etmesinden de vali muavini sorumludur.
Vali muavini, en az altı sene kaymakamlıkta bulunmuş ve bu hizmetin iki senenini doğuda geçirmiş olanlardan atar.
Madde 18 – Valiler, vali muavini ile kaymakamların, şehir idare şube başkanlarının ve il ve bölge muhakemat müdürlerinin, genel ve özel kolluk amirlerinin birinci derecede, diğer memurların ikinci derecede sicil amiridirler.
Madde 22 – İl idare şube başkanları ve kaymakamlar, kanun, tüzük, yönetmelik, Hükümet kararları ve emirlerini uygulama sırasında istizana muhtaç gördükleri cihetleri validen sorarlar, vali o mevzuyu ait olduğu şube başkanı ile görüşüp inceledikten sonra bir neticeye varamadığı takdirde keyfiyeti merciinden sorar ve alacağı yanıta göre gereğini yapar.
En son Kaymakamlar Kararnamesi ile atanan kaymakamların listesi şuradan bulunabilir.
Genel olarak belirtmek gerekirse, kaymakamlar ilçe sınırları içerisinde bulunan halkın güvenliğini ve refahını sağlamak, onların istek ve ihtiyaçlarını dinlemek ve analiz eder aramak, bu görevlerini beraber yerine getireceği kolluk kuvvetlerini yönetmek ile görevlidir. Kaymakamın görevini doğru şekilde yapmıyor olması sadece o ilçeye değil uzun vadede bağlı bulunan ile de zarar verecektir. Kaymakamlar başı oldukları ilçenin yönetimsel, mali, ekonomik, kültürel, sıhhat ve sosyal vaziyeti ve Hükümetçe alınmış bulunan karar ve önlemlerin neticeleri ve bunların halk üzerindeki tesirleri hakkında yıl nihayetinde veya gerek gördükleri şair vakitlerde alakalı Valiliklere ve Bakanlıklara rapor verirler.
0 yorum:
Yorum Gönder